De laatste jaren staat het familiebedrijf steeds meer in de kijker. Ongeveer 70% van de Belgische ondernemingen zijn familiebedrijven waardoor zij onontbeerlijk zijn geworden voor de nationale economie. Bijgevolg is het van groot belang dat hun bestaan doorheen verschillende generaties gegarandeerd blijft.
Verschillende onderzoeken tonen aan dat familiale opvolging het meest wenselijk is voor de voortzetting van het familiebedrijf te garanderen. Hiermee blijven de waarden van de oprichter behouden en heeft de familie het gevoel dat het levenswerk in goede handen is.
Familiale opvolging kan verzekerd worden op twee manieren. De bedrijfsleider kan de meerderheid van de aandelen schenken of verkopen aan de opvolger. Daarnaast kan de opvolger ook de controle over de familievennootschap verwerven via het bestuur van een controlevehikel, waarop in dit artikel niet dieper zal worden ingegaan.
In 2011 heeft de Vlaamse wetgever een fiscaal gunstregime uitgewerkt om de schenking van aandelen in de familievennootschap aan te moedigen.
Waar vroeger een schenkingstarief van 3% van toepassing was, heeft de Vlaamse decreetgever via het decreet van 23 december 2011 dit tarief verlaagd naar 0%.
De bepalingen van bovenvermeld decreet werden opgenomen in de artikelen 140 bis tot 140 octies van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten.
Deze bepalingen omvatten zowel het toepassingsgebied van het fiscaal gunstregime alsook de cumulatieve voorwaarden waaraan dient te worden voldaan om hiervan te kunnen genieten.
De schenking wordt slechts van registratierecht vrijgesteld indien het een schenking betreft in volle eigendom, in naakte eigendom of in vruchtgebruik van de activa die door de schenker, zijn echtgenoot of de met hem samenwonende beroepsmatig zijn geïnvesteerd in de familieonderneming.
Het is evenwel noodzakelijk dat de schenker en/of zijn familie minstens 50% van de aandelen in vruchtgebruik hebben op het ogenblik van de schenking, dat het een economische activiteit betreft. Bovendien is het noodzakelijk dat gedurende drie jaar vanaf de schenking de activiteiten worden verdergezet en aan een aantal cumulatieve voorwaarden ( terug te vinden in artikel 140 quater Wb Reg) voldaan blijft.
Wanneer deze schenking in vergelijking wordt gebracht met de vererving dient te worden vastgesteld dat sinds de invoering van artikel 60/1 van het Wetboek der successierechten niet langer kan genoten worden van de vererving aan 0%.
Voortaan dient 3% successierecht te worden betaald ingeval van vererving van aandelen in de familievennootschap.
Hieruit kan besloten worden dat het zowel voor de schenker als de begunstigde voordeliger is dat de familievennootschap door een schenking bij leven wordt overgedragen. Op die manier kan de overlater van het familiebedrijf zelf zijn opvolger kiezen en opleiden volgens de strategie en waarden die het familiebedrijf reeds jaren hanteert. Zo kan het familiebedrijf alsnog de vloed van de verschillende generaties overleven en bijdragen tot de welvaart van zowel de families als van de maatschappij.
Emily Coppens
Advocaat – Avocat
Av. Winston Churchilllaan 51, 1180 Bruxelles-Brussel
tel.: +32 (0)2 340 24 00 – Fax +32 (0)2 343 83 03
www.debeir-vanraes.be – ec@debeir-vanraes.be