Deze zomer velde de rechtbank van koophandel te Brussel een interessant vonnis in de zaak tussen Lancôme, van de L’Oréal groep, en Ebay. Deze beslissing belangt alle tussenpersonen van het Internet aan en niet in het minst de ISPs en de hosts.
Ze kan een opvolging kennen in de beslissing in de zaak tussen Sabam en Scarlet waarin eerstdaags ook een vonnis verwacht wordt.
In de Lancôme / Ebay zaak besliste de rechtbank dat het algemeen opzet van de business van Ebay valt onder de algemene regels inzake aansprakelijkheid. Ebay moet de algemene zorgvuldigheidsplicht respecteren en de gevolgen dragen voor de schade die haar eigen fout kan veroorzaken bij derden. Tot daar is er niets nieuws. Het platform dat Ebay aanbiedt en waarop verkopers en kopers aanbiedingen en voorstellen kunnen publiceren is voor de rechtbank te vergelijken met een hostfunctie. Deze functie valt onder de bevrijdende aansprakelijkheidsregels van de Europese en Belgische regelgeving en de rechter kan geen algemene voorafgaandelijke monitoring-verplichting opleggen. Maar eens Ebay ingelicht wordt van een inbreuk, moet Ebay actie ondernemen. En de rechtbank vond dat Ebay actie had ondernomen telkens Lancôme had gewezen op de publicatie van illegaal materiaal door verkopers.
Vroeger al had Sabam de internetaanbieder Scarlet (voorheen Tiscali) gedagvaard. Sabam verzocht de rechtbank om Scarlet te bevelen om elke illegale uitwisseling van muziek via peer-to-peer software onmogelijk te maken. In een tussenvonnis van 2004 oordeelde de rechter dat Scarlet als internetaanbieder kan veroordeeld worden om elke illegale uitwisseling van muziek via peer-to-peer software onmogelijk te maken. Maar vooraleer een bevel op te leggen, vroeg de rechtbank aan een expert om na te gaan hoe dat technisch efficiënt kan worden uitgevoerd. De expert heeft zijn verslag bezorgd en uit die analyse en het debat dat daarop volgde bleek dat een en ander inderdaad technisch mogelijk was. Daarom beval de rechter uiteindelijk dat Scarlet zes maanden had om met de uitvoering van de maatregelen te starten. Met zijn bevel verplichtte de rechter Scarlet om de toegang te blokkeren tot websites die de auteursrechten kunnen schenden. Ondertussen werd in deze zaak hoger beroep ingesteld en het is nu wachten op het arrest.
Deze zaken raken de belangen van heel wat betrokkenen die niet noodzakelijk partij waren in de procedures. Allereerst gaat het over de rechthebbenden die hun bij definitie exclusieve intellectueel recht wensen gehandhaafd te zien. Diametraal tegenover hen staan de internetgebruikers waarvan een aanzienlijk deel met het alleenrecht geen rekening wil houden. In de Scarlet zaak betreft het onder meer (1) de eigenaar van een drager (een website of een computer) waarop het immaterieel voorwerp te vinden is dat de ene wil beschermen en de andere al of niet illegaal wil bemachtigen, (2) de maker van de peer-to-peer software die toelaat om dat voorwerp uit te wisselen, (3) de verdeler van dergelijke software zoals bij voorbeeld de eigenaar van de website waarop die software te vinden is, (4) zij die de betrokken websites huisvesten, (5) zij die het tijdelijk recht op een domeinnamen geven (registries) of de aanvragen en vernieuwingen van dat recht verzorgen (registrars) zodat ermee websites toegankelijk worden gemaakt, of nog (6) de internetaanbieders waarvan Scarlet er een is en die toegang bieden tot het internet, inclusief websites die uitwisseling van muziek mogelijk maken via peer-to-peer software.
Sabam heeft zijn pijlen duidelijk afgevuurd op Scarlet. Welnu, de Europese Richtlijn 2000/31 bepaalt dat “de lidstaten de dienstverleners geen algemene verplichting opleggen om toe te zien op de informatie die zij doorgeven of opslaan”. Deze bepaling werd omgezet in intern recht.
Dienstverleners hebben dus geen toezichtverplichtingen van algemene aard maar ze kunnen wel gevraagd worden om een bepaalde maatregel te treffen zoals naar aanleiding van een rechterlijke uitspraak waarin de beëindiging of voorkoming van een inbreuk wordt bevolen, met inbegrip van de verwijdering of het ontoegankelijk maken van onwettige informatie. Voor alle duidelijkheid maakt een stakingsbevel van een rechter een dienstenleverancier niet zelf aansprakelijk voor de inbreuken van de gebruikers. Zijn aansprakelijkheid komt pas in het gedrang als hij het bevel niet, niet correct of niet tijdig uitvoert. In de Ebay zaak, vond de rechter dat Ebay zelfs geen bevel moest worden opgelegd, omdat het zelf elke vraag van Lancôme had opgevolgd.
In de Sabam/Scarlet zaak werd Scarlet opgelegd om een filter- of blokkeringssoftware te installeren. De vraag is of deze maatregel niet overeenkomt met een monitoring-verplichting die de Europese en Belgische wetgever precies niet wilden opleggen. Zo deze maatregel kan worden opgelegd (wat sterk betwist wordt in de Scarlet zaak) is een andere vraag hoe efficiënt deze maatregel moet zijn en of Scarlet ongewild zelf aansprakelijk wordt als illegaal materiaal aan de filter ontsnapt of geblokkeerd blijft.
Het komt ons voor dat in dit debat uiteindelijk best gekozen wordt voor maatregelen die rekening houden met best practices en best efforts, gestoeld op realistische en technisch haalbare inspanningen. Een honderd procent sluitend resultaat verwachten van internet tussenpersonen zoals ISPs zou haaks komen te staan op de jarenlange volgehouden politieke beslissing om het internet zo veel als mogelijk toegankelijk te maken voor een breed publiek.
Flip Petillion
fpetillion@crowell.com
Voor meer informatie:
F. Petillion, “Moet een stakingsbevel als handhavingsmiddel gepaard gaan met een belangenafweging”, noot onder Vz. Rb. Brussel, 29 juni 2007, IRDI, 2007. (zaak Sabam / Scarlet – auteursrecht)
F. Petillion, Noot onder Vz. Rb. Brussel, 29 juni 2007, Computerrecht, 2007. (zaak Sabam / Scarlet – auteursrecht)
F. Petillion, “Précisions bienvenues sur la responsabilité objective et la réparation du dommage en droit d’auteur”, noot onder Rb. Gent, 10 januari 2007, IRDI, 2007. (zaak Stokke / New Valmar – auteursrecht)
F. Petillion, Noot onder Cass., 27 mei 2005, Computerrecht, 2006. (zaak Sabam – IFPI / Goossens – auteursrecht)
F. Petillion, Noot onder Rb. Brussel, 26 november 2004, Computerrecht, 2005. (zaak Sabam / Tiscali – auteursrecht)
F. Petillion, “Google goochelt en ontgoochelt”, IRDI, 2004. (dezelfde problematiek in het merkenrecht)
F. Petillion, “La responsabilité des intermédiaires dans la violation des droits d’auteurs”, in Droit Intellectuel : A la rencontre d’une stratégie pour l’entreprise, Bruylant, Brussel, 2002.